Blog

Terug naar home

Last mile en duurzaamheid

Bij de term ‘last mile’ denk je mogelijk aan de film van Samuel Bischoff, waarin gevangenen zich in figuurlijke zin op een doodlopende weg bevinden. De betekenis van last mile in e-commerce is anders en draait om de bezorging van het pakje dat de consument heeft besteld. Een beslissende last mile, dat wel.

Logistiek vindt zichzelf in de laatste jaren opnieuw uit en dat geldt nog sterker voor het bezorgdeel. Over drones wordt soms wat lacherig gedaan, alsof het om een reclamestunt van Amazon zou gaan. DHL zet drones in, ook in ons land. Voor bedrijven en vooral producenten kan last mile weleens een heel andere betekenis krijgen. Niet in de vorm van Bischoffs film waarin de gevangenen het einde de elektrische stoel wacht. Hoewel, als het niet goed wordt aangepakt, kan de last mile in e-commerce net zo goed de ondergang inhouden.

E-commerce wordt verweven in het digitale distributiemodel en dat is een model waarin producent, merk, retailer, logistiek, fulfilment, pakketvervoerders en overheden gaan samenwerken. Urbanisatie neemt mondiaal sterk toe, ook in ons land zien we dat de trek naar de grote steden toeneemt. Naarmate zich meer mensen in een stad bevinden, zullen er ook meer bewegingen zijn. Meer inwoners, meer toeristen, meer forenzen, meer auto’s, meer fietsen en meer pakketbezorgers en foodkoeriers. Beide laatste groepen bezorgen steeds meer en dat vraagt slimme oplossingen.

Naast de trek naar de grote steden zie je in Europa nog een trend die relevant is voor de retail: de vergrijzing. Binnen tien jaar is vijfentwintig procent van de Europese bevolking met pensioen. Dat gaat gevolgen hebben voor het bestedingsmodel, zeker als de pensioenen verder worden uitgehold. Het besteedbaar inkomen gaat teruglopen. Een derde, relevante trend is dat we gezonder gaan eten en meer gemak wensen bij het inkopen van dat verse voedsel. De groei van PicNic, HelloFresh, Amazon Fresh en de huisleveringen die supermarkten als AH en Jumbo inzetten, maakt dat het aantal bezorgingen explosief gaat stijgen.

Twee pakjes per dag 


Eerst een gedachtegang voor de fabrikanten. We worden ouder, willen meer gemak en bestellen veel via internet. Het aantal verkopen via digitale abonnementen zal fors toenemen. Zowel in food, mode als hardware. Denk aan abonnementen op maaltijdpakketten, ondergoed, sokken, overhemden en scheermesjes. De fabrikant slaat in het distributiemodel minstens één tussenlaag over. In principe kan de fabrikant rechtstreeks aan de consument leveren en zijn alle tussenlagen er uitgehaald.
Ook de fysieke winkel speelt dan geen rol meer. Zo worden kosten uit de operatie gesneden. Mogelijk kunnen ook consumentenprijzen hierdoor worden verlaagd. Ondanks het lagere besteedbaar inkomen van de consument-op-leeftijd kan de fabrikant met zijn merkproducten deze klantengroep blijven bedienen. De kostenstructuur beperkt zich dan tot de productie plus winstopslag en de complete logistiek tot aan de consument. Verticale integratie zou nu weleens echt kunnen doorzetten. Direct van fabrikant via logistiek en pakketvervoer naar de consument. Dit soort ontwikkelingen verandert de dynamiek in de industrie fundamenteel. Het voorbeeld van de Unilever overname van de Amerikaanse scheermesjesverkoper Dollar Shave Club spreekt boekdelen. Even voor een miljard Euro oefenen hoe verticaliseren werkt en daarna stevig inzetten.

Het aantal te bezorgen pakketjes gaat stijgen, dat is wel duidelijk. De huidige wereldwijde omzet van de pakketvervoerders bedraagt miljarden euro’s en groeit jaarlijks met tien procent in Amerika en Europa, in China nog veel sterker. Voor pakketvervoerders en investeerders een interessante markt. In een markt als India vindt jaarlijks een verdubbeling tot verdrievoudiging plaats. Groeimotor is het digitale distributiemodel met e-commerce in de hoofdrol. Het aantal pakketten dat mondiaal wordt bezorgd, loopt in de tientallen miljarden.

Alleen in Duitsland al wordt een groei verwacht naar vijf miljard pakjes per jaar. In ons buurland zien we dat gezinnen vaak uit meerdere generaties bestaan. De grootouders wonen bij de kinderen in huis. Op vijfentachtig miljoen inwoners tellen we elfenhalf miljoen gezinnen, dat houdt in dat er wekelijks acht pakjes per huisadres bezorgd gaan worden. Met uitsluiting van het weekend zijn dat bijna twee leveringen per dag. Dat levert behoorlijk wat aan binnenstedelijk transport op. Het is wel zaak om erover na te denken of dat niet slim kan worden aangepakt.

Kanaalconflict en innovaties 


Veel pakketbezorgers zien de consument als hun klant terwijl de verkopende partij dat ook zo ziet. DHL heeft in Amsterdam zijn eerste stenen winkel geopend, in de van Baerlestraat staat een zogenaamde DHL Shipping Spot. Geen 24/7-winkel, want de deuren zijn op normale winkeltijden geopend. Daarnaast heeft het concern dertienhonderd DHL Parcelshops in andere winkels operationeel.
Ook hier een kanaalconflict? De verkopers zien de pakketvervoerder als een dienstverlener die het pakje gewoon bij zijn consument hoort te bezorgen. En daar heeft de retailer, het merk of de marketplace wel een punt, het pakketvervoer kan slim worden ingezet voor marketingdoeleinden. Coolblue heeft dat uitstekend heeft opgepakt. Het is wel plezierig als de bezorger in staat is het pakketje te leveren als de klant thuis is, dat doet de pizzakoerier ook. De pakketvervoerder van de éénuurslevering bezorgt waar en wanneer de consument dat wenst. Dat wordt voor de regulaire bezorging ook steeds meer gangbaar. Lever in het tijdsblok aan dat de consument aangeeft. De consument bepaalt en de verkoper zoekt een dienstverlenende partij die aan die wensen kan voldoen. De pakjesbedrijven zullen daar nog even aan moeten wennen, zeker als de mastodonten de bezorging straks zelf in handen nemen.

Same day delivery, de éénuurslevering of toch gewoon drie dagen levertijd? De consument kiest veelal voor snelle levering. In Amerika worden restaurantleveringen via Amazon in de éénuursmodus geleverd, dat kost extra geld aan bezorgkosten en de consument heeft dat ervoor over. De Chinese Hema van Alibaba kent al dertig minuten leveringen, mits je in een straal van drie kilometer rond die Hema woont. De pizzakoerier kennen we al wat langer, net als de fietskoerier. Ook vanuit mobiliteitsoogpunt zijn al verschillende projecten getest. Deutsche Bahn had een wild idee met een elektro-auto van Hiriko Fold uit Spanje, uiteindelijk geflopt. Last mile blijkt tot veel nieuwe ideeën, innovaties en oplossingen te leiden.

Er zullen nieuwe modellen moeten worden ontwikkeld om de pakjesleveringen in goede en vooral gezonde banen te leiden. Gezond met betrekking tot verlaging van de milieubelasting. Maar ook gezond met betrekking tot banen, hoewel het begrip ‘banen’ niet helemaal vrij is van dubbelzinnigheid. Meer pakjes leiden tot meer handelingen en meer banen. De eerste conclusie is dan: meer pakjes en meer bezorgers leiden tot een volledige congestie van de binnensteden. Maar diezelfde banen kunnen ook tot andere transportstromen in de binnensteden leiden. Lokale overheden, bedrijven en universiteiten zijn gevraagd na te denken en met slimme oplossingen te komen. Er is dus behoefte aan consolidatie van de hoeveelheid pakjes en banen, en tegelijk aan innovatie.

De Zweedse Chinees doet het ons voor

Volvo heeft in samenwerking met Göteborg een mobiliteitsproject opgezet waarin op de middellange termijn zelfrijdende auto’s met een lage emissie duurzaam transport is al ingezet en voorziet erin dat zelfrijdende Volvo’s op bepaalde trajecten mogen worden ingezet. De langetermijnvisie voorziet in vervanging van de huidige auto’s door een soort ‘witte fietsen’-auto die voor je klaar staat als je deze nodig hebt.
Voor de stad van morgen betekent ‘Drive me’ minder wegen, geen parkeergarages en in de plaats daarvoor meer groen en ontspanningsfaciliteiten. Op de plek van de parkeergarage komt een park, een tennisbaan of een ijsbaan. Wegen worden smaller waardoor trottoirs breder worden en terrassen van horecauitbaters meer plaats hebben. De stad wordt leuk om te wonen en te werken. Je stapt uit de trein, in het openbaar vervoer in de vorm van de zelfsturende auto die weet dat je eraan komt en je stapt in. Hij brengt je naar je huis of naar je werk. Geen gezoek meer naar een parkeerplaats, minder uitstoot en geluid. Meer groen en meer ruimte. En je betaalt naar gebruik.

De pakketvervoerders denken volop na over het inzetten van drones, van zelfrijdende wagentjes die niet groter zijn dan het pakketje en van rijdende, onbemande bestelbuslockers die het pakketje voor de deur bezorgen. Lockers van Amazon binnen Shellstations zijn al volop in gebruik. DHL kent al een zeer uitgebreid systeem van lockers. De kofferbaklevering is er al, evenals de Über oplossing waarin de bestuurder het pakketje oppikt en bij de klant aflevert. Live in Chicago, San Francisco en New York. In Hong Kong zijn studentenbedrijven die via apps in contact staan met duizenden bestelbusjes voor B2C pakketvervoer. Net als logistiek is ook de pakketvervoer industrie volop aan het innoveren.

Alle businessmodellen veranderen

In de huidige tijd zijn verzendkosten een cruciale factor in de verdienmodellen van fabrikant, merk en retailer in e-commerce. Zalando blijft vooralsnog vasthouden aan gratis bezorging en gratis retour zenden. Amazon kan zich nog weleens verslikken in de gratis Primeleveringen. Zeker als het aantal pakketjes zoals in Duitsland geschetst gaat toenemen. Amazon ontwikkelt zich tot een fullserviceprovider die de verkopende partij zeer veel handelingen uit handen neemt. Als de voorraad eenmaal bij Amazon ligt, nemen net als bij Zalando deze bedrijven de transportkosten voor hun rekening. En dat kan fors in de papieren lopen. Niet-Primeklanten gaan in Duitsland al meer betalen, het bedrijf heeft de bezorgkosten daar verhoogd. Overigens is ook het Prime-lidmaatschap in Duitsland vorig jaar met maar liefst veertig procent verhoogd. De marktleider maakt sluw gebruik van zijn macht.
Businessmodellen veranderen zowel bij de marketplace, de producent, het merk en de retailer. Er zijn veel nieuwe voorbeelden. De verkoper kan besluiten de voorraad bij Amazon te leggen, die dan de goederenstroom verder afhandelt. Inclusief pakketvervoer, retourafhandeling, reconditionering van het artikel en de financiële afhandeling. Zowel naar consument als bedrijf. Ook heeft Amazon haar B2B-concept al live, daarmee wordt deze mastodont een stevige concurrent van de huidige logistieke partijen.

Premier league

Nog even in vogelvlucht het bestel- en leverproces van digitale bestellingen. De verkopende partij moet voor elkaar krijgen dat de consument zijn artikel op die tijd en die plaats gaat kopen. Dat is in voetbaltermen uitgedrukt al premier league. Als het artikel eenmaal is besteld, vinden allerlei financiële checks plaats en kan de consument uiteindelijk bestellen. Dan volgt het orderproces naar de fulfilmentpartner die het pakje conform de wensen van de verkoper en de marketplace inpakt. Daarna is de beurt aan het verzendproces met de track en trace mogelijkheden. Alles kan gevolgd worden: het inpakmoment, het verzendtijdstip, de verwachte levering. Dan volgt op uur u de daadwerkelijke levering, al dan niet bij de buren. ViaTim is in ons land een bedrijf waar dit soort zaken geregeld kan worden. Klantenservice is georganiseerd, retourprocessen zijn vastgelegd. Klinkt allemaal simpel, is het niet. Het vraagt afstemming tussen alle partners en naadloos functionerende IT-systemen.

Kunnen de gewone verzendkosten naar de consument al een forse kostenpost veroorzaken, de internationale retourzendingen kunnen nog veel duurder uitvallen als dat niet goed wordt georganiseerd. Een klantvriendelijk retourbeleid zorgt voor loyale klanten, ook in het crossborder-traject. Het niet goed verzorgen levert of een ontevreden klant op die nooit meer bij je koopt of veroorzaakt kosten die zo hoog zijn dat er geen geld meer wordt verdiend. Zeventien euro retourkosten op een artikel van veertig euro spreekt voor zich. Er zijn verschillende bedrijven actief om het zogenaamde crossborder-retourtraject via crossdock betaalbaar te houden.

Dat betekent dat de consument het pakketje retour stuurt naar een lokaal adres in dat land. De gekozen logistieke partner zorgt er dan voor dat het pakket retour wordt gestuurd naar het hoofdmagazijn in het land van herkomst van de verkoper. Het lijkt omslachtig maar zorgt er wel voor dat de verkoper, door het op deze wijze te organiseren, geld kan besparen op het retourproces. Dit is een niet te onderschatten factor om crossborder-internetverkopen rendabel te maken. Het kan ook eenvoudiger door de consument de retour zelf te laten betalen. Dat kan dan weer gevolgen hebben voor de omzet, de klant ziet dat mogelijk als een belemmering om tot aankoop over te gaan. Het verdient aanbeveling goed over dit soort trajecten na te denken, de gemaakte keuzes beïnvloeden zowel het topline als bottomline resultaat.

Duurzame mobiliteit in binnensteden

Al met al zijn er ook in de last mile en het daaraan gekoppelde retourproces behoorlijk wat uitdagingen voor de knappe koppen in logistiek en pakketvervoer. Het huidige model waarin te veel lucht in te veel vrachtwagens in de steden wordt vervoerd kan niet gehandhaafd blijven, het maakt steden onleefbaar. Overheden zullen zich met duurzame mobiliteit in binnenstedelijk pakketvervoer gaan mengen. Mogelijk ontstaan net als bij de afvalverwerking ondergrondse systemen die pakketten aanleveren aan centrumhubs die daarna milieuvriendelijk per fiets worden afgeleverd. De komende jaren zullen we net als in de retail vele veranderingen zien in de wijze waarop pakketten aan ons als consument geleverd gaan worden.

De auto-industrie zet vol in op autonoom rijdende auto’s, zowel in personen- als pakketvervoer. Volvo, Lindholmen Science Park, Über en Göteborg laten daarvan mooie voorbeelden zien. Volvo en Über ontwikkelen in een gezamenlijk project zelfrijdende taxi’s en Lindholmen de stad van de toekomst. Google heeft de zelfrijdende taxi Waymo operationeel. De komende jaren wachten ons nog veel vernieuwende projecten in retail, logistiek en mobiliteit. Zo maken deze concepten het in de toekomst mogelijk op een duurzame wijze de miljarden internet bestellingen op een duurzame wijze te leveren.

Ger Boersma